Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Inleiding

De gemeente beheert een groot deel van de openbare ruimte. Hier vindt een groot aantal activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Daarbij maken we gebruik van kapitaalgoederen die in de openbare ruimte aanwezig zijn:

• infrastructuur (wegen, water, riolering, kunstwerken, openbare verlichting)
• voorzieningen (groen, sportfaciliteiten)
• gebouwen.

Deze paragraaf behandelt, conform artikel 12 uit het BBV, de belangrijkste kapitaalgoederen die de gemeente in eigendom en/of beheer heeft. De middelen die beschikbaar worden gesteld worden ingezet om het door de raad vastgestelde beleid uit te voeren.

Inrichting en onderhoud hebben een directe relatie met elkaar. Sommige inrichtingen vragen veel onderhoud, andere juist weinig. Aangezien kapitaalgoederen een substantieel onderdeel van de begroting vormen, willen we zicht krijgen op het noodzakelijk onderhoud van deze kapitaalgoederen.
In beleidsplannen maken we afspraken over de wijze waarop we onderhouden en hoe dit aansluit op de vastgelegde ambities op gemeentelijke opgaven zoals biodiversiteit en klimaatadaptatie en circulaire economie. De doelstellingen en activiteiten die gerelateerd zijn aan deze paragraaf staan in het programma "Leefomgeving; Openbare ruimte en duurzaamheid".

Welke ontwikkelingen spelen er?

• De samenleving wordt mondiger en daagt de gemeente vaker uit om ruimte te bieden aan vernieuwing. Dit maakt dat er een wens is om minder behoudend te beheren en meer ontwikkelend om te gaan met wensen. Het is een spanningsveld wat maakt dat het lastiger is om voorzieningen te treffen voor een instandhouding op lange termijn.
• Veranderingen in het klimaat maken dat er veranderingen nodig zijn het onderhouden (en gebruiken) van kapitaalgoederen. Zo worden materialen blootgesteld aan andere omstandigheden dan voorzien, wat andere maatregelen vraagt dan voorzien of begroot.
• Er is een noodzaak tot het opstellen van assetmanagementplannen en doorkijk naar de (verre) toekomst. Een nota kapitaalgoederen kan hierin een bijdrage leveren.
• Niet alle objecten zijn volledig in beeld bij de gemeente. Er moet meer aandacht gegeven worden aan het bijhouden van gegevens over de diverse kapitaalgoederen.

Wat willen we bereiken?
We willen bijdragen aan de doelen van de gemeente in het beheren en onderhouden van onze kapitaalgoederen.  Met duurzaam en ontwikkelend beheer dragen we bij aan een toekomstbestendige leefomgeving en een positieve beleving van onze inwoners.
Het niveau van onderhoud is vastgelegd in beleid. Om grote wisselingen in de exploitatie te voorkomen, werken we met onder andere met onderhoudsvoorzieningen. Daaraan voegen we jaarlijks een vast bedrag toe. De uitname kan per jaar verschillen.

Wat gaan we daarvoor doen?

In de onderstaande tabellen staan de activiteiten voor het onderhoud van de kapitaalgoederen benoemd. Per discipline wordt aangeven wat we in een aangegeven tijdsbestek gaan doen.

Riolering

Toelichting:
In het integraal waterketenplan staat het gemeentelijk beleid beschreven voor het stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Met het oog op de bescherming van de volksgezondheid, het tegengaan van wateroverlast en de bescherming van het milieu, zijn hiervoor speciale voorzieningen nodig. Het waterketenplan is afgestemd op het riolerings-, zuiverings- en drinkwaterbeleid in de Bollenstreek en vormt de basis voor de integrale toetsing aan de geldende wet- en regelgeving in de regio. Daarnaast biedt het beleidskaders in de waterketen, wat leidt tot betere afstemming binnen de waterketen van drinkwaterproductie, -distributie en -levering, de riolering en de afvalwaterzuivering.  Het plan is opgesteld door de Cluster Bollenstreek in samenwerking met de gemeenten Katwijk, Noordwijk en Lisse, het hoogheemraadschap van Rijnland en waterleidingbedrijf Dunea.

Het is voor de gemeente van belang een goede integrale beleidsafweging te maken op het gebied van de rioleringszorg, de bodem- en waterkwaliteit en de gemeentelijke infrastructuur. Het afvalwaterketenplan helpt hierbij. Daarnaast heeft de gemeente de zorgplicht voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater, de doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater, en het treffen van maatregelen om nadelige gevolgen van de grondwaterstand te voorkomen of te beperken. Op basis van de financiële consequenties van het plan stellen we de hoogte van de rioolheffing vast.

Afkoppelen van hemelwater
In de gemeente ligt grotendeels een gemengd stelsel, wat betekent dat stedelijk afvalwater en hemelwater door dezelfde buis ingezameld en getransporteerd wordt naar de afvalwaterzuivering. Met het oog op de woningbouwopgave (leidend tot meer in te zamelen en transporteren afvalwater), klimaatverandering (met zwaardere regenbuien over kortere periodes) en te behalen efficiëntie-slag bij de afvalwaterzuivering (doordat deze nu ook regenwater zuiveren) dient er afgekoppeld te worden. Dit betekent dat hemelwater in een aparte buis ingezameld zal worden en afgevoerd naar watergangen en/ of geïnfiltreerd wordt in de bodem.

Hiervoor wordt een afkoppelplan voor de hele gemeente opgesteld. Dit geeft voor de komende jaren inzicht in welke diameter hemelwaterriool per straat nodig is, wat direct input geeft voor onderhoudsprojecten, herinrichting of bij ontwikkeling van woningbouw. Hiermee krijgen we meer zicht op de daartoe benodigde investeringen over de komende decennia heen.

Centrumvisie Teylingen
De Centrumvisie Teylingen heeft de hoofdstraten van de dorpskernen als scope, wat voor vervanging van riolering en afkoppelen een kans biedt om een grote verbetering in een hoofdstructuur voor de afvoer van stedelijk afvalwater en hemelwater te realiseren. In samenwerking met het programmateam zal onderzocht moeten worden hoe dit passend binnen de beschikbare middelen meegenomen kan worden.

Omgeving Lindelaan en Platanenlaan
De omgeving Lindelaan en Platanenlaan is een bekende locatie van wateroverlast. In het verleden zijn hier onderzoeken voor uitgevoerd, maar er is niet goed in beeld wat naar aanleiding daarvan aan maatregelen uitgevoerd is.
Met het oog op benodigd wegonderhoud aan de Lindelaan wordt in beeld gebracht welke maatregelen meegenomen kunnen worden in de scope en een projectopdracht opgesteld.

Omgeving Sweilandpolder, Vennemeer en Boekhorsterweg
Het rioolstelsel aan de zuid-oostzijde van de Kagerplassen (omgeving Vennemeer, Sweilandpolder en Boekhorsterweg) loost op het rioolstelsel van de gemeente Kaag en Braassem. Vanwege de druk die dit op de capaciteit van hun rioolstelsel geeft is in samenwerking met gemeente Kaag en Braassem een onderzoek opgestart naar de hoeveelheid afvalwater dat afgevoerd, het functioneren van het rioolstelsel en de mogelijke verbeteringen die hier gerealiseerd dienen te worden.

Omgeving Loosterweg
Bij zware regenval vinden overstorten plaats vanuit het gemaal nabij Auto Cors. Er wordt onderzoek opgestart naar de capaciteit en het functioneren van het rioolstelsel, evenals het lozingsgedrag van de diverse percelen.

Groen

Groenvervanging
Bij het vaststellen van het groenbeheerplan is afgesproken dat ieder vier jaar een complete schouw van het groenareaal zal worden uitgevoerd en dit de basis levert voor de vervangingsopgave voor de komende jaren. In 2024 is deze schouw voor de eerste keer uitgevoerd.  In 2025 worden het groen met een levensverwachting van minder dan vijf jaar aanpakken. Hierbij gaat het voornamelijk om bermen en grassen. Daarnaast zullen we het groen vervangen aan de  Tulpenstraat, Westerstraat en Hofstraweg  in Sassenheim en de Lockhorstlaan in Warmond. Bij deze vervanging zullen we ook inzetten op het extra vergroenen van deze straten en bekijken of we extra bomen kunnen planten vanuit het uitvoeringsprogramma vergroening Teylingen.

Bollen
Jaarlijks wordt er gemiddeld 400 m2 bollen aangeplant voor circa €15.000. In 2023 is de motie "Duurzame bollen" door de raad aangenomen. In deze motie is vastgelegd dat binnen 10 jaar in Teylingen alleen nog maar biologisch bloembollen zullen worden geplant. In 2024 is begonnen met het aanplanten van 25% biologische bollen  en in 2025 zullen we dit verhogen naar 35%.  Omdat de aanschaf van biologische bollen per m2 100% duurder is dan de traditionele bollen is met de raad afgesproken dat het budget voor bollen de komende jaren geleidelijk met € 15.000 zal worden verhoogd.

J apanse Duizendknoop (JDK)
Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) wordt tot de meest invasieve exoten gerekend. Is de plant eenmaal gevestigd, dan is hij zeer moeilijk weer weg te krijgen. Door zijn sterke groeikracht worden inheemse plantensoorten verdrongen. De sterke wortelstokken en stengels van de JDK zijn in staat om schade te veroorzaken aan gebouwen, leidingen en wegen. In Teylingen hebben we nu 10 locaties geregistreerd waar de JDK aanwezig is met een totale omvang van 6.270 m2.  Waarbij moet worden opgemerkt dat de locatie Veerpolder in Warmond bijna de helft van het totaal is, namelijk 3.000 m2.  

In de loop van 2023 is gestart met de bestrijding d.m.v. heet water (stomen). De eerste resultaten in 2024 zijn hoopgevend. Op diverse locaties zien we na diverse behandelingen een zichtbaar afname van de JDK. De locaties Veerpolder was de omvang dusdanig groot dat we hier eerst moesten afgegraven, wil het bestrijden d.m.v. stomen effect hebben.

Wel is er duidelijk verschil in welke soort beplanting de JDK zich bevindt. Bestrijding in gazon en ruig gras geeft een beter effect dan JDK in heesterbeplanting. De JDK en de heesterwortels zijn met elkaar verweven en daardoor moeilijker bereikbaar (bijkomend nadeel is dat ook heesterwortels worden meegekookt). In 2025 wordt de bestrijding met heet water doorgezet en hopen we dat de uitbreiding van de JDK een halt wordt toegebracht en geleidelijk het aantal locaties zal afnemen waar JDK is waargenomen

Boomveiligheidscontrole (BVC)
Jaarlijks wordt een derde deel van de bomen in de gemeente beoordeeld d.m.v. een boomveiligheidscontrole (BVC).
De BVC is een systematische en methodische aanpak om de veiligheid van bomen te beoordelen. De BVC is primair gebaseerd op een visuele beoordeling van de boom. Dit houdt in dat men kijkt naar zichtbare gebreken die binnen een bepaalde tijdsperiode schade kunnen veroorzaken. Deze controle is een momentopname en de zichtbaarheid van gebreken kan variëren met het seizoen. De gegevens die tijdens de BVC worden verzameld, worden vastgelegd in het beheersysteem GRIB en gebruik voor het uitvoeren van het cyclus beheer zoals b.v. het snoeien en kappen van bomen.

In 2025 zal de BVC in Warmond worden uitgevoerd en waarbij de verwachting is dat er circa 3.655 worden gecontroleerd. Daarnaast zullen er ook nog circa 370 ‘Attentiebomen’ in heel Teylingen worden gecontroleerd.
Binnen de Boomveiligheidscontrole (BVC) kan de controlefrequentie variëren afhankelijk van de vastgestelde risico's en de staat van de boom. In Teylingen wordt elke boom minimaal 1 keer per drie jaar gecontroleerd. Maar als een boom als 'Attentieboom' wordt geclassificeerd betekent dat er binnen de visuele BVC één of meer BVC-gerelateerde boomgebreken zijn geconstateerd die binnen 1 jaar een risico kunnen vormen, dan is het noodzakelijk de controlefrequentie te verhogen tot jaarlijks.

Na uitvoering van de BVC zal in het 4e kwartaal en 1e kwartaal 2026 de onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd aan de bomen, zoals snoeien, om de gezondheid en veiligheid van de bomen te waarborgen en hun esthetische waarde te behouden.

Uitvoeringsprogramma Vergroening Teylingen
Met het Uitvoeringsprogramma Vergroening met bomen en groen bereiken we dat het bomenbestand van gemeente Teylingen duurzaam kan toenemen, zowel in aantallen als ook in de hoeveelheid groen (boomkroonvolume).
Het plan van aanpak is erop gericht om in 4 jaar tijd maximaal 1000 bomen aan te planten of de groeiplaats te verbeteren. Hierbij heeft 2024 voornamelijk in het teken gestaan van de voorbereidingen en programmering. 2025, 2026 en 2027 vindt de daadwerkelijke aanplant van de bomen plaats. Per jaar zal vooraf een lijst worden samengesteld met interessante locaties voor aanplant van bomen en worden de technische ontwerpen voor de aanplantingsprojecten van dat jaar uitgewerkt.

Naast aanplant van deze bomen in groene groeiplaatsen zal ook sterk geïnvesteerd worden in het vergroenen van de grijze omgeving. Hiervoor worden bomen aangeplant op plekken waar nu nog bestrating aanwezig is.  Ook is er meer aandacht voor de vergroening van schoolpleinen, waarbij 8 van de 12 scholen in de gemeente worden betrokken.

Wegen

Toelichting:
Het beleidsplan Wegen omvat het gemeentelijk wegenbeleid. Het doel ervan is het leggen van een bestuurlijke, beheersmatige en financiële basis voor het wegbeheer in de komende vijf jaar met een doorkijk naar de daaropvolgende jaren.

In het beleidsplan worden de beleidskaders omschreven en uitgewerkt tot beleidsdoelstellingen en strategieën. In het beleidsplan Wegen worden de te hanteren kwaliteitsniveaus voor de wegen aangegeven. In het plan wordt voor alle wegtypes voldaan aan het basiskwaliteitsniveau voor de thema's veiligheid, comfort en aanzien. Bij dit niveau wordt het wegennet voor de weggebruiker op een verantwoorde wijze in stand gehouden. De kwaliteit van de fietspaden en looproutes rond seniorencomplexen is daarbij belangrijk en hier is het kwaliteitsniveau dan ook opgehoogd naar basis+.

Speelplaatsen

Straatmeubilair, bebording en bewegwijzering

Openbare verlichting

Civiele kunstwerken

Toelichting:
In 2019 is het beheerbeleidsplan Civiele Kunstwerken 2019-2023 vastgesteld. Dit bevat de kaders voor de borging van het juiste onderhoudsniveau en inzicht geeft in de benodigde financiële middelen om het beheer van de civiele kunstwerken de komende jaren te kunnen uitvoeren. De hierboven genoemde investering zijn op basis van een recent uitgevoerde inspectie en worden meegenomen in het geactualiseerde beheerplan.

Voor 2025 zal het Beheerplan Civiele Kunstwerken herijkt worden voor Teylingen, tot dat moment betekent dit dat budgettering en uitgangspunten als vigerend worden gezien.

Programma Water en Klimaatadaptatie - Baggeren

Het programma water en klimaatadaptatie (PWKA) is in 2024 vastgesteld.  De werkmethode is nog steeds om in HLT-verband het baggerwerk eens per 2 jaar aan te besteden. Hiermee behouden we een efficiënte methode aan om de baggeropgave uit te voeren.  

De scope van de te bagger watergangen wordt om de 2 jaar bepaald. Nu zullen de watergangen waar wateroverlast, conform PWKA, meer prioriteit krijgen om te baggeren. Hiervoor heeft de raad aanvullende middelen ter beschikking gesteld.