2.2.4 Openbare ruimte
Inleiding
De openbare ruimte is van iedereen en kent vele vormen van gebruik. Zelfs op dezelfde plek kunnen verschillende gebruikers een totaal andere beleving hebben en daarmee zeer uiteenlopende wensen hebben. Denk maar eens aan een plein wat in de avond en nacht wordt gebruikt om te parkeren en overdag ruimte biedt voor een weekmarkt. Op een andere manier kan er ook gekeken worden naar functies van de buitenruimte: een weg om over te rijden, maar ook om hemelwater over af te voeren naar een kolk of berm. Bovengrondse elementen zijn behoorlijk zichtbaar, maar ondergronds zijn er ook veel objecten waar de gemeente een rol in speelt. Veelal zijn we gericht op het menselijk gebruik van de openbare ruimte, maar de laatste jaren is er steeds meer aandacht voor 'andere' gebruikers van de openbare ruimte zoals: flora en fauna.
Een belangrijk instrument dat ingezet wordt om over de omgeving te communiceren is fixi, waarin op een laagdrempelige manier Meldingen Openbare Ruimte (MOR) kunnen worden gedaan bij de gemeente. Deze meldingen gebruiken we ook als sturingsinstrument voor het beheer van de openbare ruimte.
Leeswijzer
Een groot deel van deze paragraaf betreft 'regulier werk' vanuit met name een beheersmatige rol. De gemeente heeft als taak om te voorzien in de beschikbaarheid van kapitaalgoederen in de openbare ruimte. Dit hoofdstuk is dan ook sterk gekoppeld aan de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen later in deze begroting.
Waar de woorden 'kapitaalgoed(eren)' wordt geschreven kunnen de woorden 'asset(s)' worden gelezen en andersom. Dit heeft te maken met de gangbare methodiek rondom het onderhoud van kapitaalgoederen, waarbij de term 'assetmanagement' wordt gebruikt.
We kijken vanuit twee invalshoeken naar de openbare ruimte: de technische staat en de functionele staat. Vervolgens worden de doelen en acties beschreven.
Technische staat
Van oudsher gaat beheer met name over de technische staat van de assets in de leefomgeving. Veelal is de omgang met technische opgaven behoorlijk rechtlijnig, relatief eenvoudig meetbaar en deels voorspelbaar. Dit komt ook doordat assets over het algemeen een lange levensduur hebben, met uitschieters van wel honderd jaar. De kwaliteit van de leefomgeving zit met name in de afwegingen voor het beeld, wettelijke vereisten en tijdigheid van activiteiten. Zaken waar aan gedacht moet worden zijn bijvoorbeeld:
Asset Technische vraag
Wegen: Wat is de staat van het asfalt mbt spoorvorming en wortelopdruk?
Civiele kunstwerken: In hoeverre zijn relingen sterk genoeg en wat zijn weersinvloeden?
Groen: Hoe groeit een boom en staat de boom (nog) voldoende recht?
Afval: Kunnen containers opgetild en geleegd worden?
Ondergrond: Is er voldoende ruimte om bekabeling te leggen en wie roert de grond?
Spelen: Voldoet de gemeente aan de warenwet en veiligheidsvereisten?
Er kan worden gedacht dat beheer van de openbare ruimte niet politiek gevoelig is: de technische staat is relatief eenvoudig meetbaar en een asset gaat immers ook vele jaren mee. Maar toch is dat niet zo. Zelfs voor het meer technische aspect van de leefomgeving is het gevoelig voor sentiment van diverse gebruikers. Dit komt doordat de leefomgeving als unieke eigenschap heeft dat er vele duizenden mensen tegelijkertijd gebruik van maken. Daarnaast wordt er veel eigenaarschap gevoeld door bewoners, omdat de assets van de leefomgeving heel tastbaar zijn. Dit maakt het voor een gemeente extra belangrijk om goed uit te dragen welke keuzes er worden gemaakt, en waarom en wanneer acties verwacht mogen worden.
Functionele staat
De technische staat van assets zegt niet alles, er moet ook steeds meer rekening worden gehouden met de functionaliteit van de leefomgeving. Deze functionaliteiten kunnen behoorlijk uiteenlopen, zelfs op dezelfde plek. Zo kan een plein door een marktkoopman anders worden ervaren dan door een bewoner, een automobilist of een fietser. De kwaliteit van de leefomgeving zit dan met name in de gebruikerswaarde, de afspraken tussen gebruikers en de tijdsgeest. Zo denkt Team Beheer ook steeds meer ‘aan de voorkant’ mee in het opstellen van kaders om opgaven het hoofd te bieden. Te denken valt aan:
Asset Functionele vraag
Wegen: Waar kunnen laadpalen het beste geplaatst worden?
Civiele kunstwerken: In hoeverre kunnen dieren hun plaats vinden in oevers of onder bruggen?
Groen: Kan een plein groener worden om hittestress en wateroverlast te voorkomen?
Afval: Hoe om te gaan met statiegeldblikjes in de openbare ruimte?
Ondergrond: Kunnen partijen gecoördineerd worden om één keer de straat te openen?
Spelen: Hoe kan beweging en ontwikkeling gestimuleerd worden op een speelplek?
De functionele staat van de buitenruimte kan echter zeer fluctueren, afhankelijk van de standpunten van gebruikers en zaken die op dat moment aandacht vragen. Het spanningsveld dat kan ontstaan tussen technische - en functionele staat kan het werk van de gemeente uitdagend maken. Gezien hier veel uiteenlopende invalshoeken mogelijk zijn, op hetzelfde stukje leefomgeving, ligt hier een taak voor gemeenten om gewogen beslissingen te maken en deze uit te dragen.
Wat willen we bereiken?
Doel: | We bieden een schone, hele en veilige openbare ruimte voor nu en in de toekomst. Dit doen we door gewogen, overzichtelijk, efficiënt en doelmatig (GOED) beheer: gewogen, overzichtelijk, efficiënt en doelmatig. |
|---|
Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteit | Activiteit omschrijving |
|---|---|
A1 | Gewogen beheer betekent dat gemeenteraad en gebruikers van de buitenruimte ambities uitspreken en (waar mogelijk) vaststellen hoe de openbare ruimte het best kan worden gebruikt. Participatie is hierin van groot belang waarbij alle gebruikers van de buitenruimte invloed hebben. We evalueren wat de staat van de assetmanagement-, beleids- en beheerplannen is voor alle kapitaalgoederen in de openbare ruimte. |
A2 | Overzichtelijke beheer wil zeggen dat activiteiten in of aan de openbare ruimte duidelijk en vooraf worden gecommuniceerd en vindbaar zijn. We zorgen dat er een jaarplanning van beheerprojecten zichtbaar is op bijvoorbeeld de website van de gemeente. |
A3 | Efficiënt beheer betekent dat wanneer er zaken in de openbare ruimte nodig zijn er gekeken wordt of er ook andere zaken spelen. Integraliteit wordt gezocht tussen verschillende activiteiten en waar mogelijk worden activiteiten tegelijkertijd uitgevoerd. We stellen een meerjarenprogramma op van alle onderhoudsactiviteiten in de openbare ruimte. |
A4 | Waar mogelijk worden onderhoudsactiviteiten gelijktijdig en integraal uitgevoerd. |
A5 | Doelmatig beheer betekent enerzijds dat we werken wordt volgens geldende wet- en regelgeving. Anderzijds dat er gezocht wordt naar de meest doelmatige inzet of aanwas van middelen. We zetten in op het, waar mogelijk, verkrijgen van subsidies. |
A6 | We zoeken de samenwerking met gebruikers van de buitenruimte actief op. |
Wat willen we bereiken?
Doel: | Omgaan met energietransitie en ruimte voor innovatie in de ondergrond |
|---|
Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteit | Activiteit omschrijving |
|---|---|
B1 | In het proces van vergunningverlening zoeken we naar een optimale aanpak en samenvoeging van activiteiten in de ondergrond. Hierin werken we samen met vergunningaanvragers en partners in de fysieke leefomgeving zoals nutsbedrijven. |
B2 | We bieden ruimte aan de uitrol van glasvezel en nieuwe netwerkverbindingen, maar zijn scherp op de staat van onze kapitaalgoederen na door derden uitgevoerde werkzaamheden. |
Wat willen we bereiken?
Doel: | Een functionerend rioolstelsel en aanpak van waterproblematiek |
|---|
Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteit | Activiteit omschrijving |
|---|---|
C1 | Centrumvisie Teylingen: De herontwikkeling van centra's in Teylingen biedt kansen om het rioolstelsel te herzien en waar nodig te vervangen. In samenwerking met het projectteam Centrumvisie onderzoeken we hoe dit binnen de beschikbare middelen meegenomen kan worden. |
C2 | De omgeving Lindelaan en Platanenlaan is een bekende locatie van wateroverlast. In het verleden is hier onderzoek naar gedaan, maar er is niet goed in beeld welke maatregelen naar aanleiding daarvan zijn genomen. |
C3 | Het rioolstelsel aan de zuid-oostzijde van de Kagerplassen (omgeving Vennemeer, Sweilandpolder en Boekhorsterweg) loost op het rioolstelsel van de gemeente Kaag en Braassem. Vanwege de druk die dit op de capaciteit van hun rioolstelsel geeft is in samenwerking met gemeente Kaag en Braassem een onderzoek opgestart naar de hoeveelheid afvalwater dat wordt afgevoerd, het functioneren van het rioolstelsel en de mogelijke verbeteringen. |
C4 | Bij zware regenval vinden overstorten plaats vanuit het gemaal nabij Auto Cors. We onderzoeken de capaciteit en het functioneren van het rioolstelsel, evenals het lozingsgedrag van de diverse percelen. |
C5 | We maken een plan om hemelwaterafvoer af te koppelen en een gescheiden rioolstelsel te maken. Dit geeft voor de komende jaren per straat inzicht in de benodigde diameter hemelwaterafvoer. Dat geeft direct input voor onderhoudsprojecten, herinrichting of bij ontwikkeling van woningbouw. Hiermee krijgen we meer zicht op de daartoe benodigde investeringen in de komende decennia. |
C6 | We geven uitvoering aan het in 2024 vastgestelde Programma Water- en Klimaatadaptatie. De uitvoering pakken we op in de periode 2024-2028. |
Wat willen we bereiken?
Doel: | Een wegenstelsel dat past bij de wensen van gebruikers |
|---|
Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteit | Activiteit omschrijving |
|---|---|
D1 | We stellen een nieuw assetmanagementplan Wegen op. |
D2 | We stellen een meerjarenprogrammering onderhoud wegen op, waarbij we het uitvoeringsprogramma mobiliteit meewegen. Daarnaast stemmen we af tussen diverse andere eigenaren van wegen en hun activiteiten (provincie en Rijk). |
D3 | In samenwerking met Lisse en Hillegom doen we een pilot met de toepassing van diverse waterdoorlatende verharding. |
D4 | We voeren het beheerplan Civiele Kunstwerken uit. |
D5 | We evalueren en herijken de aanpak van gladheidsbestrijding |
Wat willen we bereiken?
Doel: | Sterk wijkgroen in de dorpen |
|---|
Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteit | Activiteit omschrijving |
|---|---|
E1 | We passen de 3-30-300 verder toe. 3 bomen zichtbaar vanuit elk huis, 30% boomkroonbedekking in de wijk (en dus 30% schaduwvorming door bomen). Binnen 300 meter van elk huis een park of andere groene verblijfsruimte. |
E2 | We gaan verder met het uitvoeringsprogramma vergroening Teylingen Het plan van aanpak is erop gericht om in 4 jaar tijd maximaal 1000 bomen aan te planten of de groeiplaats te verbeteren. Hierbij heeft 2024 voornamelijk in het teken gestaan van de voorbereidingen en programmering. In 2025, 2026 en 2027 vindt de daadwerkelijke aanplant van de bomen plaats. Per jaar zal vooraf een lijst worden samengesteld met interessante locaties voor aanplant van bomen en worden de technische ontwerpen voor de aanplantingsprojecten uitgewerkt. Naast aanplant van deze bomen in groene groeiplaatsen zal ook sterk geïnvesteerd worden in het vergroenen van de grijze omgeving. Hiervoor worden bomen aangeplant op plekken die nu nog bestraat zijn. Ook is er meer aandacht voor de vergroening van schoolpleinen, waarbij 8 van de 12 scholen in de gemeente worden betrokken. |
Wat willen we bereiken?
Doel: | Een veilig en prettig verlichte openbare ruimte. |
|---|
Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteit | Activiteit omschrijving |
|---|---|
F1 | We bekrachtigen het Assetmanagementplan Openbare Verlichting 2025-2028. |
F2 | In 2025 bestaat 98% van de openbare verlichting uit (duurzame) LED-verlichting. Verdere verduurzaming wordt gezocht door 'licht op maat' toe te passen: verlichten waar en wanneer nodig, verlichting dimmen of uit als het kan. |
F3 | We besteden een meerjarenonderhoudscontract aan in samenwerking met andere gemeenten. |
F4 | In samenwerking met Lisse en Hillegom starten we een pilot met solar lichtpanelen. Dit om bij netstoringen toch verlichting te hebben. |
at willen we bereiken?
Doel: | Een openbare ruimte waar het prettig verblijven en recreëren is |
|---|
Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteit | Activiteit omschrijving |
|---|---|
G1 | We maken een inventarisatie van alle objecten in de buitenruimte en stellen waar nodig (nieuwe) beheerplannen vast. Te denken valt aan: beeldende kunstwerken, monumenten, gedenktekens, bankjes, informatieborden, etc. |
G2 | We herijken het beleidsplan spelen en stellen een beheerplan vast voor sport- en spelobjecten in de buitenruimte. |
Wat willen we bereiken?
Doel: | Een schone leefomgeving en goede omgang met grondstoffen |
|---|
Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteit | Activiteit omschrijving |
|---|---|
H1 | We stellen een assetmanagement- en beleidsplan voor afval vast. Daarbij zien we afval als bron van grondstoffen in een zo circulair mogelijke economie. |
H2 | We stellen uitgangspunten vast voor de omgang met vrijwilligers in de aanpak van (zwerf-)afval. |
H3 | We dragen zorg voor educatie over afval cq. grondstoffen. |
H4 | We bereiden een aan-/uitbesteding voor, voor de omgang met afval in gemeente Teylingen. Dit wil zeggen: het ophalen van huishoudelijk afval, het legen van openbare prullenbakken en eventueel de bedrijfsvoering van de milieustraat. |
Hoe gaan we dit meten?
We vinden we het belangrijk om meldingen in de openbare ruimte te behandelen en we streven daarbij naar een zo’n volledig mogelijke afhandeling. Binnen onze gemeente worden meldingen aangemaakt en geregistreerd met Fixi.
In onderstaand figuur kunt u het aantal meldingen openbare ruimte zien welke zijn gedaan in het jaar 2023. Tevens kunt u zien welk percentage aan meldingen is afgehandeld. We streven daarbij naar een bandbreedte van 85 tot 90%. Omwille van de omvang is in onderstaand figuur het totaal aantal meldingen opgenomen, en daarnaast de top 10 aan meldingen. Daarnaast ziet u het afhandelingspercentage van de meldingen. In de toekomst willen we de indicatoren nog verder uitbreiden om zo onze dienstverlening nog verder te verbeteren maar ook onze sturingsinstrumenten te verfijnen.
Categorie | Meldingen # | Afgehandeld # | Afgehandeld % |
|---|---|---|---|
Totale meldingen gemeente Teylingen | 12.721 | 12.540 | 98,58% |
| 1.897 | 1.896 | 96,95% |
| 1.744 | 1.685 | 99,62% |
| 1.359 | 1.357 | 97,85% |
| 1.183 | 1.152 | 99,38% |
| 891 | 883 | 99,10% |
| 856 | 848 | 99,07% |
| 807 | 803 | 99,50% |
| 606 | 605 | 99,83% |
| 550 | 548 | 99,64% |
| 502 | 488 | 97,21% |
Samenwerkingspartners
Verbonden partijen | Overige samenwerkingspartners |
|---|---|
Meerlanden |